به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ ابوذر بیوکافی مداح و پژوهشگر آینده پژوه در گفتگو با خبرنگار سراج24 با تشریح واقعیات فضای مجازی کشور و انتقاد از برخی اظهار نظرها، اظهار داشت: افزود: به باید و نبایدها وسیاست‌ها و شاخص‌هایی که ما در حوزه فضای مجازی چیده می شود حکمرانی میگویند که در هر چیزی که ساحت حیات را درگیر میکند، می‌تواند این شاخصه‌ها و بایدها و نبایدها وجود داشته و بر اساس آن بتوانیم فضای جامعه را جهت دهی و مدیریت کنیم.
بیوکافی با اشاره به مطالبات رهبر معظم انقلاب در حوزه فضای مجازی، اظهارداشت: در دیدار حضرت آقا با دولتمردان در شهریورماه 1386، ایشان شاخص‌های حکمرانی از جمله عدالت‌خواهی و عدالت‌گستری، فساد ستیزی، سلامت اعتقادی و اخلاقی، تلاش بی‌وقفه برای ارائه خدمات عمومی، شایسته‌سالاری، نظارت بر عملکرد، قانون‌گرایی، بهبود مستمر ساختار اداری، مشارکت مردم در تصمیم‌سازی و تصمیم گیری در عرصه‌های ملی و جهانی را بر می‌شمارند. این موارد با فضای مجازی مطابقت داشته وقابلیت تبدیل به رویکرد را دارند.
وی با بیان اینکه امروزه در فضای مجازی کشور دچار یک نوع بی‌حکومتی هستیم، ادامه داد: دولت در حوزه ساختاری از طرفی با تعریف زیرساخت‌ها و پلتفرم‌های داخلی و تصمیم‌گیری برای سکوهای خارجی و فیلتر کردن برخی از آنها و از جانب دیگر به دلیل نیارمندی عده‌ای از افراد برای استفاده از سکوهای فیلترشده که به فروش VPN ها منجر شده، دچار سردرگمی شده است.
موافق فیلترینگ هوشمندانه هستم
این مداح مشهور با اشاره به عادی بودن موضوع فیلترینگ در بسیاری کشورهای دنیا، افزود: فیلترینگ در همه کشورهای دنیا وجود دارد و امری طبیعی است اما با این نوعی که امروز در کشور ما وجود دارد، موافق نیستم بلکه باید به طریقی هوشمندانه‌تر اتفاق بیفتد. برای نمونه، به فیلترینگ بر اساس جنسیت و یا گروه‌های سنی قائل هستم که هر کدام بتوانند به چه محتوایی دسترسی پیدا کنند. متاسفانه تمام 40 میلیون ایرانی فعال در شبکه اجتماعی اینستاگرام به تمام مطالب دسترسی کامل دارند و این امر برای سایر سکوها نیز صدق میکند.
بیوکافی ادامه داد: برای کنترل این اوضاع آشفته بعضا کارهایی انجام شده است اما خواسته‌های رهبر معظم انقلاب در حوزه حکمرانی فضای مجازی هنوز به طور کامل محقق نشده است. ما در فضای مجازی نقش تعیین کننده ای نداریم. در مقابل، این نقش بر عهده افرادی است که سرورهایشان در خارج از کشور مستقر است و الگوریتم پیاده‌سازی شده توسط آنها نیز بر مبنای نظام فکری خودشان طراحی شده است یعنی در واقع، ما یک زمینه‌ای ایجاد کردیم که بسیاری از مردم نیازهایشان را در این پلتفرم ها برآورده کنند و در اصل هیچ توانایی برای مدیریت در این حوزه نداریم چون نه فیلترکردن آن دست ماست، نه حمایت آنها با ماست و نه الگوریتم آن دست ماست.
وی با بیان اینکه نبود حکمرانی درست در فضای مجازی تبعات مختلفی در اجتماع داشته باشد که خود سبک زندگی جدیدی را ایجاد میکند، گفت: ما در حوزه فضای مجازی با خود رودربایستی داریم. باید روزی قرائت‌های مختلف از فضای مجازی به پایان برسد. به طور نمونه، نمی‌شود حدود 20 سال با شعار رفع فیلترینگ رای آورد و این ابزاری برای جمع‌آوری آرای مردم در انتخابات باشد یا مسئله حضور بانوان در ورزشگاه‌ها، دوچرخه‌سواری خانم‌ها و یا مسئله حقوق حیوانات باید یک بار برای همیشه حل شده و خاتمه یابد.
بیوکافی تصریح کرد: نهادهای تصمیم‌ساز که نخبگان جامعه ما هستند باید اجتماع را توجیه کرده و کاری اقناعی انجام دهند؛ به والدین بیاموزند که حضور فرزندان بدون هیچ گونه کنترل کردن می‌تواند مخاطرات زیادی داشته باشد. یکی از ضعف‌های بزرگ ما در حوزه فضای مجازی توان اقناع سازی است.
وی یادآور شد: بر خلاف جوامع غربی که دانش‌آموزان را از پایین ترین مقطع تحصیلی با قوانین اجتماعی آشنا و توجیه می‌کنند و فرد می‌داند که در صورت تخطی از این قوانین، جریمه خواهد شد. متاسفانه در کشور ما، برخی از مردم با قوانین اجتماعی آشنایی نداشته و نسبت به بعضی تخلفات آگاهی ندارند. کلاهبرداری هایی که در فضای مجازی اتفاق می‌افتد به علت عدم آگاهی مردم از ضوابط قانونی است.
بیوکافی افزود: عده‌ای هم با رفتارهای پوپولیستی و عوام فریبانه از این خلا استفاده کرده و رای جمع می‌کنند. این مسئله، اجتماعی است و ربطی به سیاست ندارد. باید ظرفیت‌ها و مخاطرات فضای مجازی احصا شده و به خانواده‌ها نیز منتقل شود.
وی گفت: در حال حاضر، بیش از وجود قانون، التزام اجرایی آن و توجیه شدن مردم مطرح است دشمنان در حوزه حجاب، از سال 94 انقلاب سفید خود را از فضای مجازی آغاز کردند و در مقابل، ما فعالیت مناسب و اثرگذار برای اقناع مردم نکرده‌ایم و در مدارس برای دانش‌آموزان آگاه‌سازی درستی انجام نداده‌ایم.
این مداح اهل بیت عصمت و طهارت با اشاره به ظرفیت های گسترده مردمی در عرصه های مختلف اجتماعی، گفت: از کوهپایه های دنا تا زرد کوه و حتی دورافتاده ترین نقاط ایران جمعیت مخاطب از معلم و دانش آموز و دانشجو و شهری و روستایی و کپرنشین داریم یعنی شبکه عظیمی در اختیار داریم اما وقتی فضا ول شده روایت های مختلفی در فضای مجازی نقل می شود، شما هم نمی توانید آن را فیلتر کنید چون سرورها در اختیار ما نیست و از جای دیگری پشتیبانی می شود لذا کاری نمی شود کرد.
دچار بی دولتی در فضای مجازی شده ایم
وی اضافه کرد: آن زمان هایی که فرصت داشتیم باید این مسئله را حل می کردیم. این که می گوییم دچار بی دولتی شده ایم یعنی هرکس هرجور دلش می خواهد فضا را تعریف میکند یک دروغ می تواند 9 ماه یک کشور را دچار فتنه کند. امروز حکم دادگاه دررابطه با دروغ چیست؟ آیا بازنده است؟ آیا حکم تهمت زدن بازدارنده است؟ یعنی هم قوانین قوانین بازدارنده نیستند و هم ما از ظرفیت های خودمان برای تببین و هشدار نسبت به مخاطرات ولنگاری در فضای مجازی بهره کافی نبرده ایم.
لزوم توجه به سواد رسانه/ ضرورت آموزش از مدارس
بیوکافی با انتقاد از کم توجهی به آگاهی سازی عمومی در عرصه سواد رسانه و فضای مجازی، اظهارداشت: در حوزه سواد رسانه اتفاقی نیافتاده است و دشمن هم تا توانسته از ظرفیت ول شده و رها شدگی فعلی بهره برده و با ذائقه سنجی و فضاسازی ناسالم سوء استفاده کرده یعنی وقتی شما به عرف می رسید، دیگر تغییر، کار سختی می شود چون به فرهنگ تبدیل می شود، در این فضا کنش های اجتماعی بیشتر شده و آرامش جامعه با دعواهای مختلف بهم می ریزد .
وی اضافه کرد: شما از همین الان آموزش و فرهنگ سازی زیست در دنیای مجازی را به دانش آموزان یاد دهید، ما تجربه این کار را قبلا داشته ایم؛ تربیت همیار پلیس از جمع کودکان و دانش آموزان مقطع ابتدایی در قالب کلیپ های آموزشی پلیس راهور نیروی انتظامی شروع شد، تذکرات بچه های مان از درون ماشین ها به ما آغاز شد، وقتی آموزش بستن کمربند ایمنی برای کودکان رقم خورد، تاثیرات مثبت آن را دیدیم، در نتیجه دیدیم که مدل های مختلفی هم داشته ایم اما اکنون ظاهرا دل مان نیست و شاید نمی خواهیم مدل های موفق در این خصوص را اجرایی کنیم.
علاج بی حجابی با فرهنگ سازی/ ضرورت پرهیز از برخوردهای قهری
بیوکافی با بیان اینکه امروز 25 تا 35 درصد بی حجاب داریم که می توانیم آنها را از مسیر بی حجابی به پایبندی به اصول و قانون هدایت کنیم، گفت: باید از مقطع ابتدایی شروع کنیم اوضاع درست می شود اما هیچ اراده ای نیست تا آموزش مسئله حجاب را از دوران مقطع ابتدایی آغاز کند تا نهادینه سازی و فرهنگ سازی مرتبط با آن آموزش داده شده و مسئله حجاب حل شود اگر این اتفاق بیفتد می بینیم این همه هزینه و درگیری هم بابت آن نیاز نیست.
نیاز به اهتمام جدی نمایندگان داریم
وی با اشاره به اینکه وضعیت امروز ساختارهای جامعه ازعمومیت جامعه تبعیت دارند، تصریح کرد: برخی نمایندگان ما از محیط مد امروز حمایت می کنند تا مخاطبان و طرفداران شان ریزش نکنند، در زمان انتخابات برای کسب رای بعضا مسائل را سطحی و به اصطلاح شل می گیرند. امروز متاسفانه برخی تصمیم گیرندگان و متولیان امر در حوزه فضای مجازی هم به بسیاری مباحث مرتبط با این عرصه کم توجهی دارند.
وی افزود: نهادها برای جلوگیری از هرج و مرج و حاکمیت قانون بر جامعه تشکیل شده اند اگر قرار باشد هر منطقه ای هر محله ای هر طور که می خواهند رفتار کنند و شمال شهر یک سبک و جنوب شهر یک سبک داشته باشند کنترل امور بهم می ریزد.
ایرانیان تکنولوژی پذیرترین مردم دنیا
بیوکافی با تاکید بر اینکه در تدوین قانون و اجرای آن در حوزه فضای مجازی ضعف و خلاء داریم، گفت: بهرحال ذهنیت ها و شبهات در اذهان جوانان هست و باید نسبت به آن حساس بود چراکه ایرانیها جزو تکنولوژی پذیرترین کشورها و مردم دنیا هستند و جدیدترین فناوری ها را پذیرا هستند لذا با این حجم استقبال و مصرف نیازمند تدوین سازوکار و قانونمند کردن این فضا در کشور هستیم البته این امر ربطی به این دولت و آن دولت ندارد. نشریات زرد دروغ هایی را در فضای مجازی طرح می کنند و بابت آن هم پاسخگو نیستند. مثلا در ماجرای فوت خانم مهسا امینی و دروغ پردازی های رسانه ای حول این موضوع، بیان روایت حقیقی از سوی ما تاخیر داشت. دروغ هایی که باعث شد از دو طرف این موضوع خون ریخته شود اما مسببان این دروغ ها در فضای مجازی به مجازات نشر این دروغ ها نرسیدند.
در فضای مجازی باید قانونمند شویم
بیوکافی گفت: کشوری که 286 شبکه فارسی زبان علیه اش فعالیت در فضای مجازی دارند، نیازمند قانونمند شدن فضای مجازی اش به شدت احساس می شود حتی اگر در کشورهای اروپایی و آمریکا مثلا 700 قانون مرتبط با فضای مجازی وجود دارد در ایران باید 2 هزار ماده قانون در این خصوص داشته باشیم.
وی با بیان اینکه در حوزه حمایت از افرادی که برای مفاهیم ارزشمند ما کار می کنیم هم حمایتی وجود ندارد، اظهار داشت: چرا رئیس جمهور محترم ما تصمیم و حکمی که نخبگان و صاحب نظران و متولیان امر در خصوص فضای مجازی گرفته اند را در مناظرات سیاسی پنبه می کند، چرا آقای وزیر سابق در خصوص نطق می کند. برخی مسئولان خودشان قانون فضای مجازی را وضع می کنند و بعد خودشان منتقد آن می شوند!
فرهنگ سازی جایگزین ضرب و زور شود
مداح مشهوربا تاکید بر جایگزین کردن فرهنگ سازی بجای برخوردهای نادرست، به خبرنگارسراج 24 گفت: حاکمیت قانون باید اتفاق بیافتد اما نحوه آن ضرب و زور نیست، باید از ابزارها استفاده کنیم ، ابزار هنر، تبیین و آموزش، ظرفیت خانواده ها و نسل جوان از جمله این ابزارها هستند.در نهادینه سازی و آموزش فرهنگ ترافیک کلیپ های سیا ساکتی جواب داد، در این موضوع هم این اقدامات جوابگوست. مردم ما مردمی فهیم و بامنطق و درک هستند مردم ما اگر خطر را بشناسند، در دفع آن همراهی و همیاری دارند.
از موضوع فیلترینگ «کره» نگیرید!
بیوکافی با تاکید بر ضرورت ساماندهی قانونمند فضای حاکمیتی درفضای مجازی کشور، یادآور شد: امروزفضای مجازی آشوبناک و بهم ریخته است؛ حاکمیت قانون و تبیین اصول و مقررات مناسب اگر صورت پذیرد این فضا سامان می یابد.
وی گفت: شاهد این هستیم که طیفی موافق و طیفی دیگرمخالف فیلترینگ هستند، جمع شوید و به یک فرمول واحد رسیده و برای آن قانون تدوین کنید تا با قانونمند کردن و کلزم نمودن آحاد جامعه به تبعیت از قوانین و مقررات وضع شده از هرج و مرج در فضای مجازی جلوگیری کنیم. وقتی قانون جامع تدوین شود کسی نمی تواند از فضای آشفته فعلی کره بگیرد.
بیوکافی ادامه داد: وقتی درمحیط فضای مجازی هستیم و از آن استفاده می کنیم و مصرف میکنیم بی دولتی و بی حکومتی یعنی این که باشیم - ربطی هم به حکومت ها و دولت ها ندارد - همانگونه که در دولت های قبل هیچ اتفاقی نیوفتاد؛ خود فیلترینگ تعریف دارد همه می‌فهمند مثلا شما به نشریات زرد نگاه کنید که یک نفر یک دروغی را می‌گوید و جنجال به پا میشود در کشور و بعد حاکمیت نمی تواند این آدم را محاکمه بکند.
روایتگری دروغ را متوقف کنید
وی درباره قانون مند بودن فضای مجازی و ولنگاری فضای مجازی و کنترل کردن و روایتگری دروغ افزود: ما شورای امنیت ملی داریم که جمعی از نخبگان ما تصمیم می گیرند برای چه رئیس جمهور در مناظرات عمومی به حکمی که نخبگان جامعه تصمیم گرفته اند و مصلحت جامعه است درمناظرات هجمه می کند یا چرا وزیر سابق این کار را میکند؟ این چه کاری است در کجای دنیا اینگونه است؟ کشور یک نهاد دارد و این نهاد قانونی است وظیفه اش این است و خود رئیس جمهورعضوی از این نهاد است چرا این همه دروغ و قرائت یا اصلا قرائت های متفاوت؟ یعنی خودت قانون را وضع میکنی و خودت و ارکان دیگرتان آبروی آن قانون را میبرید!
بیوکافی یادآور شد: حاکمیت قانون باید اتفاق بیوفتد حالا چگونه اتفاق می شود ایا با زور اتفاق میوفتد خیر در ایران با زور این کار را نباید کرد از ابزار ها باید استفاده کرد از هنر استفاده کن از تبیین و اموزش استفاده کن از این چندین ملیون دانش اموزان و خانواده های شان استفاده کنید.
موضوع فیلترینگ حل شدنی است
این مداح جوان ادامه داد: حاکمیت قانون اگر اتفاق بیفتد تبیین قانون اگر اتفاق بیفتد ما وضعیت فضای مجازی مان اینگونه نیست و یکبار برای همه کسانی منتقدند توضیح دهند و جلسه توجیهی میگذارند بالاخره ی عده هستند که میگویند فیلتر بد هست ویک عده می گویند فیلتر خوب هست عده میگویند نه این نه آن؛ اینگونه فیلتر کنید این سه گروه را دعوت کنید بارها باهم حرف بزنند و این موضوع حل بشود همانند حضور بانوان در ورزشگاه که دیگر الان کسی نمیتواند بگوید اینجا تبعیض زن و مرد وجود دارد زیرا قانون شده است و کسی نمی تواند از آن کره گرفته و سوء استفاده سیاسی کند.
وی افزود: قانون در این راستا وجود دارد اما التزام به آن قانون و همراهی نخبگان با آن قانون وجود ندارد ما باید نخبگان را با خودمان همراه کنیم و باید توجه کنیم افرادی که الان انتقاد میکند به فیلترینگ نخبه هستند و خودشان راصاحب نظر میدانند پس باید انها را توجیه کرد و در نهایت یک تعهد بگیریم که جلسه توجیهی بوده، قانون تصویب شده و اجماع این ها میشود یک قانون جامع و همه باید به انها عمل کنند.
ناگزیر از پذیرش تکنولوژی های جدید هستیم
بیوکافی درباره تاثیر دین داری در گرایش های فضای مجازی نیز به خبرنگار سراج24، گفت: ما جلوی تکنولوژی را نمی توانیم بگیریم در قبل هم گفتم که ایرانی ها تکنولوژی پذیر هستند جهان امروز به سمت هوش مصنوعی هولوگرام ها و متاورس پیش میرود چه ما بخواهیم چه نخواهیم این موضوع ها وارد کشور می شود یا شما باید بگویید من در غار زندگی میکنم یا باید این محیط امروز زندگی را بپذیریم.
وی افزود: اگر در سال 2002 می گفتند پول نقد در جامعه به 10 درصد میرسد، کسی باور نمی کرد اما امروزه پول نقد بسیار کم شده است حتی عددی که پیامک میاید وجود خارجی ندارد و فیزیکی نیست شما یک عددی از اعتبارت خرج میکنید میزنید به حساب افراد دیگر پس ما باید خیلی واقعی به جهان امروزی نگاه کنیم به اصطلاح هول استیکی باید نگاه کنیم یعنی جامع ببینیم مایک جزیره جدا نیستیم جهان یک کل پیوسته و وابسته بهم است اگر کسی اونور دنیا ی حرکت اتمی انجام دهد اینجا زمین گرم میشود.
تاکید بر ضرورت حضور فعال و سازنده در فضای مجازی
این آینده پژوه جوان در پایان با تاکید بر ضرورت اهتمام جدی به تولید محتوای بومی و حضور فعال دلسوزان در فضای مجازی، گفت: در پلتفرم فضای مجازی وقتی حضور نداریم و تولید محتوا نمیکنیم برای مخاطبان؛ وقتی حرف های مان را از این تریبون نمیزنیم فرد دیگری میاید و مطلب دیگری میزند و سلایق عوض می شود؛ لذا در ابعاد مختلف مثل سبک زندگی و تغذیه سالم خود از آبگوشت میرسیم به پیتزا و فست فود! نباید ناراحت باشیم که چرا جامعه هم سو نیست چرا ارزش ها در جامعه وجود ندارد، اگر میخواهیم آینده را رقم بزنیم باید در این فضا حضور فعال داشته و از ظرفیت های درونی خودمان بیشترین استفاده را کرده و تولیدات در خور و فاخر عرضه کنیم.
